چگونگی نگارش ساده یک پایان نامه دکترا یا کارشناسی ارشد

فصل یک پایان نامه: مقدمه

هدف از فصل یک رساله دکترا یا پایان نامه کارشناسی ارشد نگاهی است به پایه و اساس تحقیق. برای این‌کار دو سطح وجود دارد: سطح کلان، که می‌پردازد به این‌که نحوه کار و ارتباط مجموعه فصل‌های مقاله تحقیق‌تان با یکدیگر قرار است چطور باشد. (در خیلی از دانشگاه‌ها، این مجموعه پنج فصلی است، ولی بعضی دیگر هفت فصلی هستند.)

فصل اول دارای دو عملکرد. در سطح کلان، باید بتوانید هدف کلی‌تان از بیان مسئله را تبیین کنید که این سطح مربوط است به کل فصل‌های مقاله‌تان. و سپس در سطح خرد، باید بتوانید برای هر یک از فصل‌های پایان نامه به صورت جداگانه، یک مقدمه، یک متن و یک بخش نتیجه گیری ارائه کنید.
در واقع هدف فصل 1 بیان مسئله است. این فصل است که قطار پایان نامه را راه می‌اندازد و توجه دیگران را به کل پروژه‌تان معطوف می‌کند بعد از انتخاب موضوع پایان نامه از اهمیت خاصی برخوردار است. چرا دارید این‌کار را می‌کنید؟ مناسبت آن چیست؟ قرار است چه چیزی به مجموعه بدنه دانش بیفزایید؟ کدام مسئله خاص است که می‌خواهید حلش کنید؟ کل ایده موجود در بخش بیان مسئله این است که بتوانید باری از روی دوش دانش برداشته و حداقل گرهی کوچک از کار آن باز کنید. استادی داشتم که حرفش را آویزه گوشم کرده‌ام. دنبال حل مشکل قحطی و گرسنگی در جهان نباشید! این‌کار را برای کتاب‌تان نگه دارید. در عوض، شروع کنید به درست کردن یک ساندویچ. هر چه قدر بیان مسئله‌تان خاص‌تر و موجز باشد، کار راحت‌تری در انجام پروژه‌تان خواهید داشت.

بگذارید از شما خواهش کنم برای هر عنوان فرعی، و برای هر فصل که می‌خواهید شروع کنید، نگاهی هم بیندازید به الگوی از پیش تعیین شده‌ای که احتمالاً دانشگاه‌تان دارد. از شما خواهش می کنم مثل یک واجب شرعی از آن الگو پیروی کنید. پیروی واو به واو از عنوان‌های الگوی خاصی که دانشگاه‌تان پیشنهاد داده زندگی‌تان را سهل و ساده‌ خواهد کرد. صورت مسئله‌ای که طرح می‌کنید بار‌ها و بار‌ها توسط هم دانشگاهی‌هایتان دنبال خواهد شد، بنابراین می‌خواهم مطمئن شوم که شما به قدر کافی وقت صرف تدوین آن خواهید کرد. آمار مرجع مربوط به موضوع را پیدا کنید. این آمار مرجع قرار است در جای جای کل پروژه شما حضور داشته باشد. بنابراین می‌خواهیم نگاهی ویژه به آن داشته باشیم. اگر بتوانید آمار مرجع را پیدا کنید، همواره به شما کمک خواهد کرد ویژگی خاص تحقیقتان را حفظ کرده و برای حرکت رو به جلو در انجام پایان نامه تمرکز داشته باشید.

همین که تعیین صورت مسئله تمام شد، آن را در چند بار نوشته و هر جایی که می‌‌توانید جلوی چشمتان بگذارید. و هر بار که دارید روی پروژه‌تان کار می‌کنید چشمتان به آن باشد، و تا می‌توانید به آن نگاه کنید، چون همین صورت مسئله است که در تمام طول مسیر انجام پایان نامه اساس و پایه کارتان بوده و شما را به مسیر صحیح هدایت خواهد کرد. این کار به شما کمک خواهد کرد درون یک چهارچوب خاص قرار گرفته و حرکت کنید و باعث خواهد شد وقتی دارید روی تحقیقتان کار می‌کنید، متوجه این باشید که نوشته‌تان چقدر و در کجا به پارامتر‌های صورت مسئله‌تان ربط پیدا می‌کند.
در وهله بعدی می‌خواهیم به بیان هدف از تحقیق‌تان نگاهی بیندازیم. چرا این‌کار را می‌کنید؟ چقدر به موضوع مرتبط است؟ چه کسی از آن بهره مند خواهد شد؟ می‌خواهیم به ویژگی‌ها و ذینفعان مختلف پروژه‌تان بپردازید. چون در هر پروژه‌ای، فارغ از این‌که درباره چه موضوعی کار می‌کنید، باید به دو سئوال پاسخ دهید، (1) مخاطب آن کیست و (2) پیام‌تان چیست. بیان هدف از تحقیق‌تان در این‌جا به دردتان خواهد خورد و برایتان اهمیت پیدا خواهد کرد، این‌که بتوانید اهمیت کلی کارتان را یا در حوزه سازمانی و یا در حوزه ماهیت رهبری بیان کنید. این‌ها چیزهایی هستند که پس از تکمیل تحقیقتان، می‌توانید به عنوان چیزی که به طور بالقوه به دانش جمعی بشری افزوده‌اید، روی آن حساب کنید.
در نهایت، می‌خواهیم نگاهی بیندازیم به چهارچوب نظری کار. هدف غایی و نهایی از پایان نامه و تز این است که بتوانید تمام دانشی که شما در طول برنامه آموزشی‌تان آموخته‌اید را استخراج کرده و این آموخته‌ها را در قالب یک پروژه نهایی به کار بگیرید. در این مقطع به دنبال این چهارچوب نظری بوده و به انواع خاص تحقیقی خواهید پرداخت که می‌توانید کار کنید: آیا این پروژه مبتنی بر نظریه‌های رفتار سازمانی، نظریه‌های رهبری، نظریه‌های مدیریت و نظریه‌های مربوط به سلامت هستند یا خیر. اینها چیزهایی هستند که در نگارش فصل 2 به تبیین و توجیه ارتباط و مناسبت هدف از تحقیق کمک خواهند کرد.

مطمئن شوید که بیان مسئله و چهارچوب نظری پروژه‌تان را بسیار بسیار با دقت انتخاب کرده‌اید. در نهایت، در این مورد باید صحبت کنید که جامعه آماری و نمونه‌تان چه کس یا چه کسانی هستند و مخاطب‌تان چه کسی خواهد بود. در آخر با یک نتیجه گیری مطلب را به پایان خواهید رساند. و پس از آن خواهید توانست با یک عبارت گذار، حرکت‌تان را رو به سوی فصل بعد ادامه دهید. یاد‌تان نرود که دو سطح داشتیم: سطح کلان برای فصل 1 که در آن کل پروژه‌تان را برای همه پنج فصل (یا شاید هم هفت فصل) معرفی خواهید کرد؛ و پس از آن، در سطح خرد که هر فصل به خودی خود دارای یک مقدمه، متن و نتیجه گیری خواهد بود. اصول پایه نگارش را همیشه به یاد داشته باشید! شما با نوشتن موضوع و هدف از انجام تحقیق، می‌خواهید به خواننده بگویید باید انتظار چه چیزی را داشته باشد. پس از آن، باید بتوانید در فصل نتیجه گیری مطلبتان را خلاصه نویسی کنید تا ثابت کنید که به اهداف تحقیقتان نایل آمده‌اید.

در این وادی برای‌تان آرزوی موفقیت می‌کنم. در قسمت بعد که به فصل دوم خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

منبع: نکاتی برای نگارش پایان نامه_فصل اول