پایان نامه ارشد و گامی در یادگیری تحقیق و جستجوگری

در اغلب دانشگاه های دنیا یکی از شرایط دریافت درجه کارشناسی ارشد و دکترا ارائه گزارشی مکتوب از یک کار پژوهشی مستقل و مفصل است، که دانشجو با راهنمایی حداقل یکی از استادان اجرا کرده باشد. معمولا  این گزارش مکتوب را در مقطع کارشناسی ارشد  و در مقطع دکترا رساله می نامند. البته در زبان فارسی اغلب واژه پایان نامه عام تر است و درباره رساله دکتری نیز به کار می رود. در بسیاری از دانشگاه ها علاوه بر ارائه این گزارش مکتوب لازم است دانشجو با حضور در جلسه دفاع گزارشی شفاهی نیز از عملکرد خود ارائه دهد و پاسخگوی پرسش های داوران نیز باشد. از این رو، تنها ارائه متن پایان نامه شرط کافی برای احراز مدرک کارشناسی ارشد و دکترا نیست و دانشجو باید در حضور داوران توانایی خود را درباره موضوع مورد پژوهش نشان دهد. براین اساس، راز موفقیت در تدوین و نگارش پایان نامه فرایندی است که ماه ها زمان می برد و در اجرای آن افراد متعددی نقش دارند.